Asbest Nedir ?

Asbest Nedir ve Niçin Tehlikelidir?

Asbest, mukavemet arttırıcı ve izolasyon malzemesi olarak birçok değişik yapı malzemesinde kullanılmış olan doğal bir silikat mineralidir. Önceleri “Muhteşem Lif” olarak kullanılsa da sağlığa etkileri görüldükçe “Öldürücü Toz” adını almıştır.

Asbestin ticari olarak kullanılan 3 temel tipi;

· Beyaz Asbest olarak da ifade edilen Krizotil (Chrysotile),
· Kahverengi Asbest olarak da ifade edilen Amozit (Amosite),
· Mavi Asbest olarak da ifade edilen Krosidolit (Crocidolite)’tir.

Asbest; geçmişte ve günümüzde hiçbir şeyle kıyaslanamayacak kadar ucuz, hafif, bol bulunan, yüksek sıcaklığa karşı dayanımlı, elektrik, sürtünme ve kimyasallara karşı mukavemeti yüksek mineral yapısı ve diğer bazı materyallerin niteliğini geliştiren yapıda olması ile farklı şekillerde ve ürünlerin içeriğinde kullanılabilmesiyle çok tercih edilen ve çok fazla kullanılan bir malzemedir. Problem, Asbest liflerinin dağılmasıyla birlikte insan vücudunda hastalıklara sebep olmasıdır. Asbest lifleri kristal bir yapıya sahiptir. Mekanik olarak işlendiğinde lifler, geniş bir alana yayılabilecek lifçiklere, uzunlamasına ve inceliği artan şekilde ayrılmaktadır. Kullanım esnasında solunursa, asbest liflerinin vücutta kırılması veya vücuttan atılması zordur.

Tüm türleri tehlikeli olabilir ancak, Mavi ve Kahverengi Asbestin, Beyaz Asbestten daha tehlikeli olduğu bilinmektedir. Diğer Asbest türleri, sadece renkleriyle tanımlanamaz. Asbest, sıcaklık veya kimyasallarla etkileşime girdiğinde ya da diğer maddelerle birleştiğinde rengi ve görünümü değişebilir.

Çoğu insan atmosferde bulunan düşük Asbest miktarıyla hastalığa yakalanmaz. Asbest lifleri ve teması, belli bir zaman boyunca yüksek konsantrasyonlarda gerçekleşirse potansiyel olarak başta Akciğer Kanseri, Akciğer Zarları Arasında Sıvı Toplanması, Kireçlenme, Akciğer Zarı Kalınlaşması ile Akciğer Dokusunda Bağ Dokusu Oluşumu ve diğer çeşitli hastalıklara yol açar. Hastalık belirtileri, Asbest maruziyetinden 30 yıl hatta 40 yıl sonra bile ortaya çıkabilir.

Asbest Nerelerde Bulunur?

Bugün, çoğu ürün Asbestsiz üretilir. Fakat 2000′li yıllardan önce üretilen inşaat ürünleri ve yalıtım malzemelerinin çoğu Asbest içermektedir. Bina ve tesisleriniz 2000′lerden sonra yapılmadıkça Asbest bulunma ihtimali vardır. Asbest Türkiye’de 1950′lerden 2000′li yıllara kadar yapı malzemelerinde çok yaygın olarak kullanılmıştır.

Asbestle karşılaşabileceğiniz bazı alanlar:

– Sıcaklık ve ses izolasyonu olan bölgeler
– Yangın kapıları ile yangın hortumları ve battaniyeleri-eldivenleri
– Kazan daireleri, makine daireleri, fırın bacaları
– Sıcak su/buhar hatları
– Asbestli çimento levha ve panolar
– Fren ve debriyaj balataları
– Asbestli kumaşlar
– Her çeşit yalıtım malzemesi
– Contalar, salmastralar ve balatalar
– Asbest içerikli çatı malzemeleri
– Asbest içerikli çimentolar ve su şebeke hatları
– Zemin döşemeleri ve tavan malzemeleri
– Yağmur olukları, saçaklar, sundurmalar ile daha birçok alanda.

Ne yapılmalıdır?

Öncelikle yaşayanlar, çalışanlar ve bina veya tesisin sahiplerinin Asbest maruziyetinin kontrol altına alınması için ortamdaki Asbest tipleri tanımlanmalı ve Asbest Yönetim Planı oluşturulmalıdır. Asbestin sökülmesi daha sonraki süreçtir. Pratik rehber niteliğindeki yönetim planınızda tüm bilgiler raporlanmalıdır.

Asbest türlerinin tanımlanması basit bir laboratuvar testi değildir. Kapsamlı laboratuvar analizleri gereklidir. Sıklıkla karmaşık yapılarda bulunan Asbest tiplerinden hangisi olduğu tespit edilinceye kadar en tehlikeli Asbest türleri olan Mavi ve Kahverengi Asbest içerdiği düşüncesiyle yaklaşılmalı ve önlemler alınmalıdır.

Yapılarınızdaki Asbestli malzemenin hasar ve bozulma durumu periyodik olarak denetlenmelidir. Hangi tipteki malzemenin nasıl uzaklaştırılması ve bertaraf edilmesi gerektiği konunun uzmanları tarafından belirlenmelidir.

Bir malzemenin Asbest içerdiğini gözle görebilmenizin tek yolu, malzemenin üzerinde “ASBESTLİDİR” etiketi bulunmasıdır. Numune alımı (örnekleme) ve analizi Yetkin Personeller tarafından yapılmalıdır. Yanlış bir şekilde numune alımı yapıldığında, parçalanmış ve bozulmuş şekilde olan yapı malzemesindeki Asbest, önceki halinden daha da zararlı olabilir. Analiz sonuçlarını alıncaya kadar, malzemenin Asbest içerikli olduğu varsayılmalıdır.